De lessen van het FarmHack Forum

We stoppen met het FarmHack Forum! Voor ons lang het medium voor het stroomlijnen van communicatie en het ondersteunen van samenwerking. Maar we liepen ook tegen de grenzen van het medium aan. Bij onze laatste projecten maakten we gebruik van andere platforms om deelnemers te mobiliseren en begeleiden in leertrajecten, en op dat pad gaan we nu verder. Voordat we op 31 december de stekker uit het Forum trekken, zetten we een aantal highlights en inzichten op een rij. 

Het Forum was voor ons een middel om open online leren te versterken rondom digitale vraagstukken. Veel kennis daarover blijft onderbenut, omdat het niet gedeeld wordt, of alleen in ondoorzichtige whatsapp groepen, email draden of mondeling overleg. We wilden met name boeren ondersteunen in het van elkaar leren, kennis van koplopers breed ontsluiten en vragen en zorgen ophalen en bespreekbaar maken.

Les 1: Fundament onder Hackathons

We gebruikten het Forum vaak tijdens onze hackathons, voor de ‘wie is wie’ en het delen van informatie over challenges en beoordelingscriteria. Op deze evenementen kwamen deelnemersgroepen af die in teams aan verschillende uitdagingen gingen werken. Om met elkaar mee te denken, samen te werken, van elkaar te leren, zo open mogelijk. Op deze manier hebben we ook internationale events ondersteund, van Bulgarije tot Libanon, en ook tijdens lokale events buitenlandse deelname mogelijk gemaakt (hybride set up).

Een mooi voorbeeld van deze werkwijze was de Big Data for Bees hackathon waar in het bijzonder het Decision Support for Beekeepers team liet zien wat de potentie is van een online forum. Zij deelden zowel de aanvliegroute van hun challenge als tussentijdse updates en achteraf stelden ze de resultaten beschikbaar (het eigenlijke programmeren en de onderlinge afstemming gebeurde op Github en Slack). Andere teams reageerden en leverden input. Hun draad werd meer dan 1100 keer bekeken.

Les 2: Thuisvoordeel Techies op Online Fora

“Hoeveel boeren zijn hier in de zaal?” Het is een standaard vraag bij een workshop, conferentie of online meeting over landbouw. Meestal is de groep slecht vertegenwoordigd, en dient de vraag vooral om te verzuchten hoeveel er over boeren wordt gesproken, in plaats van met. Of in plaats van door. Al schuilt er ook een bepaalde trots in trouwens. Boeren zijn geen praters, maar doeners. Druk met het echte werk. Met het Forum wilden we een laagdrempelige ontmoetingsplek bieden om in gewone mensentaal ideeën, vragen en zorgen te delen. Vervolgens vroegen we daar ontwikkelaars bij om samen oplossingen uit te denken. 

Een belangrijke les is dat waar ontwikkelaars zich van nature thuis voelen op online open fora, denk aan Github of StackOverflow, boeren het medium minder intuïtief vinden werken. Zij besteden sowieso minder tijd achter een beeldscherm, en op het forum bevatten de discussies toch snel veel jargon. En je moet als gebruiker echt handigheid ontwikkelen om overzicht te houden. De post met de meeste views (7.3k) was dan ook een technisch bericht (↓). 

Les 3: Een Chaotisch Archief

We gebruikten het forum ook voor de communicatie binnen projecten als een online omgeving (besloten voor de buitenwereld), als alternatief op e-mail. We verzamelden agenda’s, verslagen, externe links, en probeerden meer structureel met elkaar in gesprek te zijn, en zo de tijd tijdens fysieke (of online) meetings optimaal te benutten. 

Er is veel te zeggen voor deze werkwijze, en het Forum biedt hier ook handige functionaliteit. Links naar google documenten, foto’s en filmpjes zijn makkelijk te embedden. Als je het een beetje organiseert, ontwikkel je samen een (semi) open, doorzoekbaar en ‘social’ archief, waar je makkelijker je weg vindt dan in een woud aan e-mails. Wij pasten het onder meer toe voor Europese projecten als Smart Agri Hubs, de OBI en de stichting Boer&Data.

Maar de meeste gebruikers raakten toch te snel de weg kwijt (ondanks onze “Help, hoe werkt het Forum” pogingen). Het vergt een bepaalde handigheid om via categoriseren, topics, notifications, taggen en liken voor jezelf een overzicht te creëren en te houden in de verschillende draden die elkaar snel kunnen opvolgen.

Les 4: De reserve bij ‘te open’

Een bijzonder experiment was de leergang Data en Technologie, waarmee we boeren de mogelijkheid boden om onder de motorkap mee te kijken bij lopende data projecten van andere boeren. Door open te werken en van elkaar te leren, kan worden voorkomen dat iedere boer voor zich een digitale strategie ontwerpt, en dat overal het wiel opnieuw wordt uitgevonden. Dat was de gedachte althans achter de leergang. 

Het uitgangspunt was dat alles open publiek toegankelijk was, van de webinars tot de lesmaterialen en alle online dialoog. Het bleek een uitdaging om de balans te vinden tussen wat men wèl open wil bespreken, en wat gevoelig ligt en besloten moet blijven. Er heersen duidelijke reserves bij te veel openheid. Voorlopers bewaken de voorsprong die ze hebben opgebouwd, criticasters zijn voorzichtig omdat ze bestaande relaties niet willen schaden, of in het verleden zijn slechte ervaringen opgedaan in het delen van data met de overheid.

Natuurlijk was er nooit een noodzaak tot ‘totale transparantie’. Open kennisuitwisseling betekent bijvoorbeeld niet dat er bedrijfsgevoelige data uitgewisseld hoeft te worden. Maar het is goed mogelijk dat andere gremia zich beter lenen om deelnemers aan een leergang te verleiden om zorgvuldig, doelgebonden en gericht onderling data met elkaar te delen.

Les 5: Leeropgave zoekt Online Omgeving 

Veel nieuwe toepassingen zoals signalen uit tags, sensoren of camera’s brengen de nodige statistiek met zich mee. Dat leidt tot een leeropgave, zowel voor adviseurs, ondersteunende diensten en boeren zelf. De implementatie van dit soort technologie vraagt om een andere manier van werken. Daar is nu te weinig aandacht voor.

De gebruikelijke data analyse en data science toepassingen (business intelligence software, data analytics platforms, data workflows, Python, R, QGIS enz.) zijn voor de meeste boeren niet laagdrempelig genoeg. Bovendien valt door het gebrek aan standaardisatie van data en formaten veel van dit werk niet te automatiseren. 

“Het duizelt je direct als je met technische mensen aan de praat gaat. Als je de basisprincipes niet weet. Als leek ben je de draad kwijt. En het dan valt het niet mee om oplossingsgericht te denken” (deelnemer leergang Boer&Data)

Om data meer bruikbaar te maken voor boeren is het van belang om laagdrempelige leeromgevingen te creëren om meer te weten te komen en in contact te komen met collega’s met relevante ervaring. Er is zeker behoefte aan mogelijkheden om te proeven aan en te spelen met data. Op die manier kan een individuele boer voor zichzelf helder krijgen wat hij met zijn budget, kennis en prioriteiten, nu al zou kunnen en willen met data.

De volgende stap

Het organiseren van gestructureerde kennisoverdracht op grote schaal is een serieuze uitdaging en een vak apart. Er gebeurt wel een hoop. Op het vlak van precisielandbouw heb je bijvoorbeeld de Nationale Proeftuin Precisielandbouw en het Praktijkcentrum voor Precisielandbouw. En de Boerderij van de Toekomst in Lelystad, een proeflocatie waar onderzoekers samen met boeren werken aan haalbare oplossingen. LTO zet in op een eigen Academie met programma’s, trainingen en coaching om boeren te helpen met onder andere een onderwerp als digitalisering. Ook binnen organisaties als BoerenNatuur en projecten als de GLB pilots staat samen leren centraal. Een organisatie als EarthWatch biedt interessante ‘civic science’ projecten om samen met boeren in het veld te meten en te leren hoe het er voorstaat met de water- en bodemkwaliteit op het bedrijf.  

De focus van FarmHack ligt niet zozeer op precisielandbouw, maar breder op het ontwikkelen van digitale strategieën en specifiek op het denken in Kritische Prestatie Indicatoren voor duurzame landbouw. De afgelopen twee jaar hebben we verschillende online leertrajecten opgezet, meestal in afgeschermde omgevingen, waar deelnemers in aan de hand van ‘curated content’ begeleid worden en gefaciliteerd om van elkaar, ‘peer to peer’, te leren. Daarover meer in een volgende blogpost 😉