Veldnotities #1: LandbouwData en Duurzaamheid

De vraag naar landbouwdata is groot, en neemt alleen nog maar verder toe. Data is nodig voor het begrijpen en monitoren van duurzaamheid, voor het meten en belonen van prestaties, voor het voeden van modellen en maken van voorspellingen. Maar zijn landbouwdata en IT nu de krachtige hulpmiddelen voor boeren die ze zouden kunnen zijn? Waar wordt op dit moment aan gewerkt, wat gaat er goed, wat kan er beter? Met de serie ‘Veldnotities’ willen we bijdragen aan de zoektocht naar data en IT voor een duurzame landbouw. 

Figuur: De registratiebereidheid in landbouw is laag. Boeren ervaren te weinig meerwaarde om actief gebruiker te worden. Dit staat adoptie en succesvolle doorontwikkeling van applicaties in de weg.

Veldnotities

Er is steeds meer aandacht voor de datapositie van de boer. Die positie is nu niet goed, en dat wordt van overheid tot de markt onderkend. In reactie daarop neemt het aantal initiatieven om die positie te verbeteren toe. In deze serie willen we de mogelijkheden en uitdagingen bespreken voor boeren om regie te nemen over hun data en het ontwikkelen van digitale strategieën. We willen bijdragen aan het beter snappen en duiden van snel ingewikkelde terminologie. En we willen helpen om overzicht te bieden over het snel uitdijende landbouwdata ecosysteem. 

Iedere vrijdag behandelen we een onderwerp. We gebruiken daarvoor vooral onze eigen “veldnotities”, en nodigen iedereen uit om mee te lezen en te reageren, aan te vullen, te verbeteren. De volgende onderwerpen komen de volgende weken aan bod:

• Decentrale opslag van landbouwdata. Er wordt veel gesproken over het belang ervan, vaak gaat het dan over wallets of datakluizen. Deze termen impliceren dat je als boer meer regie en grip op je data. Hoe werkt dat dan? Welke voordelen en uitdagingen brengt het opslaan van landbouwdata in decentrale systemen met zich mee?
• Datapositie van de boer. Wat zijn op dit moment de belangrijkste initiatieven op dit vlak? Waar gaan ze over? Wie zijn erbij betrokken? Hoe verschillen ze van elkaar? 
• Om gegevensuitwisseling mogelijk te maken en samenwerking tussen verschillende systemen en applicaties te bevorderen, zijn Data Standaarden en interoperabiliteit heel belangrijk. Wat zijn de laatste ontwikkelingen op dat vlak? Welke zijn vooral van belang als het verbeteren van de datapositie van de boer het doel is?
• Wat is data eigenlijk waard? Boeren leveren nu gratis gegevens aan bedrijven, kan dat ook anders? Wat is de rol van marktwerking bij het benutten en delen van landbouwdata? Welke rol kunnen data coöperaties hierbij spelen?

In de serie geven we concrete voorbeelden van landbouwapplicaties die gebruikmaken van landbouwdata om boeren te helpen bij verdere verduurzaming. We behandelen het belang van datagovernance, inclusief privacybescherming, gegevensbeveiliging en ethische overwegingen met betrekking tot landbouwdata. En we verkennen toekomstige trends en uitdagingen, in het bijzonder op het gebied van kunstmatige intelligentie.

Rol farmhack

Er is in het verleden veel geld geïnvesteerd in agri IT, maar dat heeft lang niet altijd de gedroomde systemen en doorbraken opgeleverd. We ontwikkelen in Nederland erg versnipperd. Al die projecten komen vaak wel een eind, maar zelden komen ze af. Het is vervolgens vaak makkelijker om een nieuwe app gefinancierd te krijgen, dan om investeringen op te halen voor bestaande infrastructuur en datakoppelingen. Met meer openheid, dwarsverbanden en samenwerking kunnen we gezamenlijk meer impact realiseren met de huidige investeringen in agri IT. 

We hebben zelf natuurlijk niet de waarheid in pacht. Maar we dragen wel graag bij aan een open en geïnformeerd debat. We zijn een onafhankelijke partij, we ontwikkelen zelf geen IT. Wel lopen we nu tien jaar mee en hebben we in de loop van de tijd bij tal van initiatieven in de keuken mogen kijken.    

Bij de volgende projecten gericht op het verbeteren van de data positie van de boer waren we de afgelopen jaren betrokken:

1. Boer en Bunder, een samenwerking met commerciële software partij Crop-X (destijds Crop-R)
2. Agrodatacube, een verzameling data voor de agrosector, gemaakt op basis van de meest relevante open data bronnen voor de landbouw 
3. FarmCube, een pilot binnen het Europese Smart Agri Hubs, waarbij we onder meer met WUR (en het FarmMaps platform) samenwerkten aan slimme dataopslag en structurering met de boerderij centraal. 
4. Open Bodem Index, waar we met NMI en WUR werkten aan een index voor bodemkwaliteit. De onderliggende rekenregels zijn publiek beschikbaar. Invoergegevens, zoals bodemmonsteranalyses, blijven van de boer. 
5. Stichting Boer&Data, een initiatief voor en door boeren, die zich bezig houdt met de belangen en rechten van de boer. 

Momenteel zijn we actief in de volgende twee programma’s 

1. Ploutos, waarin we samen met ZLTO en NMI werken aan een betrouwbare en kosteneffectieve compensatieregeling voor koolstofvastlegging, en daarbij proberen om de data zoveel mogelijk bij de boer te laten. 
2. BoerenKPI, een programma gericht op het sturen op doelen en stimuleren van goede prestaties op het gebied van biodiversiteit, het klimaat en de kwaliteit van water, bodem en lucht. Betrokken partijen zijn het ministerie van LNV, Boerenverstand en WUR. In samenwerking met RVO wordt gewerkt aan een slimme data inwin strategie.

Tenslotte 

Wat ons betreft is een belangrijke eerste stap dat we genuanceerder over data en technologie gaan praten. Er is zelden sprake van dè oplossing. Er is bijvoorbeeld niet één “beste” privacybevorderende technologie, omdat verschillende technologieën meer of minder geschikt zijn voor verschillende use cases en contexten. 

Figuur: De datavoorbereiding voor nadere analyse kost vaak wel 80% van de beschikbare tijd en capaciteit. Pas daarna begint het ‘echte’ werk en kom je tot het uitdenken en ontwikkelen van praktische toepassingen.

Ook moeten we eerlijker worden over de kosten van het werken met data. We denken nu bijvoorbeeld vaak te optimistisch over het ophalen van gegevens uit systemen. Of zoals Sander Jannsen (WUR / Environmental Research) dat in het kader van BoerenKPI zei: “Er zijn áltijd issues rond koppelingen, er is altijd wel iets afwijkends aan de kwaliteit van de data. Die is niet vrij verkrijgbaar, niet gestandaardiseerd, niet compleet, niet ‘eerlijk’ vergelijkbaar, of niet aan een locatie te koppelen. Kortom, ‘even’ data ophalen is maatwerk en er komt een hoop overleg en handwerk bij kijken.” 

We hopen met de serie ‘Veldnotities’ bij te dragen aan een gedeelde kennisbasis, meer begrip en meer nuance, in de gezamenlijke zoektocht naar LandbouwData en Duurzaamheid.

Heb je interesse? Wil je meer weten? Laat een reactie achter of neem contact met ons op!