Juist wèl, alternatieve methoden!

“Dit gaan ze niet leuk vinden, Rik”, kopt het NRC vandaag. Het artikel belicht de situatie die is ontstaan rond een medewerker (Rik) van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Het lijkt erop dat de inzet van open data heeft geleid tot een arbeidsconflict. 

Als FarmHack team voelen we ons geroepen om stelling te nemen. Ook omdat er sprake is van verontruste boeren, en we bang zijn dat achter de schermen organisaties in het voorval een stok zien om open data mee te slaan.

Solidair

Natuurlijk willen we ons in de eerste plaats solidair verklaren met de betreffende medewerker. Het voelt alsof ‘1 van ons’, een medevoorvechter van open data, onterecht onder druk is gezet en resultaten van zijn werk in de doofpot dreigen te verdwijnen.

Nu is er sprake van een hoog opgelopen arbeidsconflict. Dat maakt het ook heel persoonlijk, iets tussen betrokken werknemer en werkgever. Bing, het bureau integriteit, heeft opdracht gekregen om onderzoek te doen naar de gang van zaken.

Zonder op die uitkomsten vooruit te willen lopen, willen we hier wel alvast ons hard maken voor het belang van open data – en vooral vooralle open data-ridders!

Open data en de prille, onzekere relatie die wij (bestuurders, ondernemers, burgers, onderzoekers) als samenleving er mee hebben wordt in dit @nrc artikel over @OpenStateEU wedstrijd treffend geïllustreerd. /cc @FarmHackNL pic.twitter.com/LaDgbqXCHo

— Casper Koomen (@casperkoomen) 3 februari 2018

Waterkwaliteit, een kritieke denkfout

Waterkwaliteitsmetingen worden gedaan door de waterschappen, en zijn daarmee open, voor iedereen toegankelijke data. Rik gebruikte deze data om een alternatieve manier te ontwikkelen voor het meten van normoverschrijdingen van bestrijdingsmiddelen. Hij kwam tot lagere overschrijdingen.

De Leidse hoogleraar, die nu bij het Centrum voor Milieuwetenschappen samen met Royal Haskoning verantwoordelijk is voor “de Atlas bestrijdingsmiddelen in Oppervlaktewater”, stelt dat niemand zit te wachten op alternatieve methoden: “dit is beleidsmatig en bestuurlijk zeer ongewenst, want voor dit doel is de bestrijdingsmiddelenatlas het geijkte instrument dat door CML wordt ontwikkeld”.

Het CML tracht langs deze weg oneigenlijk overheidsinformatie  te monopoliseren (bekijk de reactie van Open State).  En de hoogleraar maakt nog een kritieke denkfout. In een sterk digitaliserende wereld, waar we steeds meer en beter kunnen meten en rekenen en slimme lerende systemen kunnen ontwikkelen, zit namelijk juist iedereen op alternatieve methoden te wachten.

Transparantie & Vertrouwen

Er is nu sprake van verontruste boeren, bestuurlijke onduidelijkheden en risico’s voor het beheer van waterlichamen. Wat ons betreft komt dit niet door het initiatief van Rik, maar door de wijze waarop betrokken instanties zijn omgaan met een afwijkend signaal. Juist in Noord Holland, een regio waar milieu en waterkwaliteit onder een vergrootglas ligt, onder meer vanwege de intensieve bollenteelt.

In de open data webapplicatie Boer&Bunder konden we aan het intensieve gebruik van de app in NoordHolland zien dat boeren daar vaak informatie zoeken over percelen en teelthistorie – op zoek naar pachtgrond om op te nemen in bouwplan.

De grootste teleurstelling aan onze kant zit hem in het optreden van de universiteit Leiden, het Centrum voor Milieuwetenschappen en het Hoogheemraadschap. Omdat ze niet helpen om een systeem te creëren waar andere meningen, methoden en inzichten worden toejuicht. Juist om – na een kritische publieke toets – de uiteindelijke besluitvorming op breed draagvlak te laten rekenen.

Hoe verder

We hebben voorvechters als Rik heel hard nodig, en daaromheen instituten die tegendraadse signalen niet censureren maar omarmen, als middel om te toetsen, en collectief aan fact checking te doen. Er zit eigenlijk maar 1 ding op: laten we alle algoritmen open source online beschikbaar stellen, en over heel Nederland heen metingen en verschillen naar boven halen en collectief duiden. De uitkomst kan zijn dat het model van CML een correctie behoeft, of juist dat het model van Rik geen hout snijdt. Beide situaties zijn ok. Het is vooral het open proces dat vertrouwen zal wekken.