De open bodemindex

ASR, Rabobank en Vitens hebben in 2018 een ‘Bodemcoalitie’ gevormd om de toekomst van de bodem veilig te stellen. Goede grond levert namelijk meer voedingswaarde op en is beter bestand tegen klimaateffecten als langdurige droogte en hoosbuien. De Bodemcoalitie wil de bodemkwaliteit verbeteren via de ontwikkeling van een landelijke bodemindex, een index die makkelijk hanteerbaar is voor de boer en die hem helpt de juiste dingen te doen. (Deze blogpost is deel 1 in een serie van 2).

Kwantificeren van bodemkwaliteit

Deze index moet op basis van open en gesloten data, en de kennis van boeren, wetenschappers en vakexperts, e.a. op een geautomatiseerde wijze een goed onderbouwde én intuïtieve uitspraak doen over de kwaliteit van elk stukje Nederlandse bodem. Zo’n index stelt ons o.a. in staat om gebieden en werkwijzen met elkaar te vergelijken, beter het effect van ons handelen op de bodem te doorgronden en IT dienstverleners helpen om bodemdata correct in hun diensten te gebruiken.

Het ontwerpen en implementeren van een gestandaardiseerde wijze om bodemkwaliteit te kwantificeren is een grote uitdaging. Het vergt namelijk het bij elkaar brengen van data, algoritmes en rekenkundige modellen, mensen en – belangrijker – het maken van afspraken en het vormen van een gedeeld beeld over wat gunstig en wat minder gunstig is voor de bodem. Leidende vragen hierbij zijn 1) hoe incorporeren we zowel wetenschappelijke kennis als “boerenverstand” in de rekenregels en 2) hoe zorgen we dat de index breed gedragen en gebruikt wordt?

Op 31 mei en juni vond de BodemHack Achterhoek plaats met ruim 30 ‘hackers’ op proefboerderij De Marke in de Achterhoek.

De status quo: verkokering

Samenwerken klinkt vanzelfsprekend maar de realiteit blijkt weerbarstig. Het valt ons op dat er een zekere mate van verkokering heerst binnen de agri (IT) sector. Het is niet vanzelfsprekend dat data, software en kennis over een weer vloeit tussen agri partijen, zeker niet op een open en publieke manier. Dit zorgt onder andere voor dubbelwerk: IT dienstverleners die dezelfde basishandelingen verrichten en -infrastructuur bouwen; organisaties de soortgelijke pilots, trials en initiatieven starten. Vaak wordt er binnen die kokers aan oplossingen gewerkt zonder de probleemstelling goed doorgrond te hebben. Deze versnippering staat bruikbare innovatie en agri diensten in de weg. Het zorgt voor onvrede bij zowel agri IT dienstverleners  (“de boer wil nergens voor betalen”), als boeren (“aan deze app heb ik niets”).

Een upgrade: open en publiek samenwerken

Vanuit FarmHack zien we de noodzaak voor een alternatieve aanpak: een open en publiek samenwerkingsproces met behulp van  modern communicatiemiddelen en het zoveel mogelijk beschikbaar stellen van gebruikte en geproduceerde artefacten (data en broncode van rekenkundige modellen en apps) voor hergebruik, feedback en doorontwikkeling door derden.

Het nut en de noodzaak van een open en publiek collectief platform worden gauw duidelijk als we de stappen, werkzaamheden en componenten die nodig zijn voor het ontwerpen en implementeren van een bodemindex op een rijtje zetten:

1. afspraken maken over wat “goede” en “slechte” bodem is binnen een gegeven gebruiks- en gebruikerscontext.
2. afspreken hoe we tot een bepaalde uitspraak komen. Welke(open) datasets en rekenkundige stappen zijn nodig om tot een kwantitatieve uitspraak over de kwaliteit van een bepaald gebied te kunnen komen.
3. onderzoeken welke data we nodig hebben én deze beschikbaar maken en houden. Dit zal zowel open als gesloten (i.e. bedrijfsdata), historische en (near) real-time data zijn.
4. de gemaakte definities en afspraken in geautomatiseerde analyses en rekenkundige modellen vangen
5. adoptie van de definities en rekenkundige modellen aanjagen door het gebruik te faciliteren, dialogen aan te gaan met gebruikers en hun feedback te verwerken

Het ontwikkelen van een standaard is m.a.w. het samenkomen van een groot aantal mensen met verschillende achtergronden (kennis, belangen, drijfveren, etc.) die gezamenlijke beslissingen moeten nemen, deze in rekenkundige modellen moeten vangen en afspraken moeten maken over het gebruik van open én gesloten data en tot slot: anderen moeten overtuigen van hun goede bedoelingen zodat zij het standaard in gebruik nemen.

Ref: Open Bodem Index partners Frank Verhoeven van Boerenverstand en Gerard Ros van NMI in een artikel in V Focus

Nut en noodzaak van een publiek samenwerkingsproces

Openheid en transparantie is cruciaal voor het slagen van dit proces. De kans op het bereiken van overeenstemming, en het realiseren van gebruik en adoptie wordt vele malen groter als men 1) het besluitvormingsproces kan volgen en er in participeren, 2) toegang heeft tot (samples van) de gebruikte (gesloten) data en 3) toegang en inzicht heeft in de rekenkundige modellen.

Hiernaast zorgt het inrichten van een online ecosysteem/platform voor een enorme toename van de slagkracht en effectiviteit van alle betrokkenen. Door elkaars kennis snel te kunnen raadplegen en elkaars digitale spullen te hergebruiken kunnen we met dezelfde inspanning veel verder komen. De huidige aanpak bestaande uit het reizen van hot naar her voor bijeenkomsten, en het uitwisselen van documenten, data en programmatuur via email of Dropbox schaalt niet. Zeker niet voor boeren die dit allemaal naast hun “boer zijn” moeten doen. Een ondoorzichtig, tijdrovend en omslachtig proces is het laatste wat we nodig hebben: voor je het weet is de zoveelste koker ontstaan.

De Nationale BodemHack: eerste stappen richting een open bodemindex

De eerste stappen richting een bodemindex worden tijdens de Nationale Bodemhack op 29 en 30 november gezet. We zien legio kansen om de hackathon en het traject daarna op een open, transparante en inclusieve manier in te richten.

Heeft u een hart voor bodem, het doorbreken voor kokers of beide? Kom naar de Bodemhack en denk en doe mee hoe we deze visie werkelijkheid laten worden.